در صورتی که زایمان از زمان تعیین شده زودتر شروع شود به آن زایمان زودرس یا زایمان پیش از موعد گفته می شود که این امر ممکن است بر روی سلامت نوزاد تاثیر کوتاه یا طولانی مدت داشته باشد. در ذیل به توضیحاتی در این رابطه که مورد تایید دکتر سوزان پیروان ، بهترین متخصص زنان تهران می باشد ، اشاره کرده ایم.
تشخیص زایمان زودرس
زایمان پیش از موعد به طور معمول با شروع انقباضات رحمی در هفته های 20 تا 37 حاملگی و همچنین نازک و باز شدن دهانه رحم تشخیص داده می شود. معاینه ممکن است با لمس دهانه رحم انجام شده یا در صورت وجود علائم ذیل با معاینات واژن صورت بگیرد:
- دردهای کرامپی شبیه به قاعدگی
- انقباضات رحمی
- کمر درد یا فشار لگنی غیرمعمول
- انقباضات رحمی
- خونریزی از واژن یا لکه بینی
- تغییر رنگ ترشحات واژن مایل به قهوه ای روشن یا صورتی
- رقیق تر شدن ترشحات واژن یا بیشتر شدن حجم آن
عوامل موثر در زایمان زودرس
در بیشتر موارد دلیل خاص و مشخصی برای زایمان پیش از موعد وجود ندارد . چنانچه فرد در گذشته سابقه چنین زایمانی را داشته باشد احتمال اینکه زایمان دیگری به همین شکل داشته باشد بالا خواهد بود. از دیگر عوامل موثر در افزایش احتمال زایمان زودرس در خانم ها می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
- فشار خون بالا در دوران بارداری
- بارداری چند قلو
- ابتلای مادر به بیماری های مزمنی همچون بیماری های قلبی، کلیوی یا دیابت
- وجود عفونت ها
- مشکلات رحم یا دهانه رحم
- کمبود وزن شدید در دوران حاملگی
- بارداری بعد از 35 سالگی یا قبل از 17 سالگی
- عفونت دهانه رحم
- مصرف دخانیات
- عدم دریافت خدمات پزشکی مناسب
- سابقه سقط کردن جنین یا سقط ناخواسته
- تروما یا صدمه فیزیکی
- انجام فعالیت های فیزیکی خیلی سنگین در دوران بارداری
- استرس زیاد
چگونه می توان از زایمان پیش از موعد جلوگیری کرد؟
با توجه به ناشناخته بودن دلایل وقوع زایمان زودرس نمی توان راهکار مناسب و دقیقی را برای پیشگیری از این عارضه ارائه نمود ؛ با این حال خانم ها با عمل و رعایت کردن نکاتی که در ذیل آورده شده است تا حد زیادی می توانند از تولد زود هنگام نوزاد خود جلوگیری نمایند. این نکات و دستوالعمل ها عبارتند از:
- پرهیز از مصرف نوشیدنی های الکلی ، دخانیات و سیگار
- پرهیز از اضافه وزن بیش از حد و چاقی در دوران بارداری
- پیشگیری از عفونت های دهان و دندان
- پیشگیری از ابتلا به عفونت های ادراری و درمان آن ها
- مراقبت های پزشکی در دوران بارداری : بهترین دکتر زنان تهران سلامت شما و کودکتان را در طول دوران بارداری با انجام معاینات لازم تحت نظر می گیرد.
امکان دارد زایمان زودرس ، ناهنجاری های خفیف یا قابل رویتی را در نوزاد ایجاد کند. برخی از این علائم شامل موارد زیر می باشند :
- عدم تناسب اندازه سر و بدن ( بدن کوچک، سر بزرگ)
- موهای نرم و کرکی که بسیاری از قسمت های بدن نوزاد را پوشانده است.
- دمای پایین بدن نوزاد که دلیل آن عدم وجود چربی ذخیره در بدن است.
- دشواری در تنفس یا ناراحتی تنفسی
- اختلال در عمل مکیدن و بلعیدن که منجر به دشواری در تغذیه نوزاد می شود.
مراقبت ویژه
اگر زایمان شما پیش از موعد صورت گیرد، لازم است نوزاد شما به مدت بیشتری در بیمارستان و تحت مراقبت ویژه قرار گیرد. زایمان زودرس ممکن است سلامت نوزاد را به خطر بیاندازد و مشکلات جدی در پی آن بروز کند:
- فلج مغزی : این ناهنجاری ممکن است در حین این نوع زایمان یا پس از آن ، هنگامی که نوزاد همچنان نابالغ است رخ دهد. علت بروز فلج مغزی ممکن است عفونت، عدم خونرسانی کافی به مغز یا صدمه دیدن آن باشد. این بیماری در فعالیت و حرکت ماهیچه ها اختلال ایجاد می کند.
- اختلال در یادگیری : رشد نوزادان نارس در مقایسه با همتایان خود که کاملاً بالغ شده اند، در زمینه های مختلف کند تر صورت می گیرد. در دوران مدرسه، افرادی که حاصل زایمان پیش از موعد هستند، به احتمال زیاد در یادگیری شان اختلال بوجود آید.
- اختلالات بینایی و شنوایی و مشکلات رفتاری و روانی نیز در نتیجه زایمان پیش از موعد نمود پیدا می کنند.
روند درمانی زایمان زودرس
تیم پزشکی و پرستاری بخش مراقبت های ویژه نوزادان (NICU) به طور 24 ساعته ، از نوزادان نارس مراقبت ویژه انجام می دهند. این مراقبت های ویژه شامل موارد زیر می شوند :
- قرار دادن نوزاد در دستگاه پرورش و رشد نوزادان زودرس (incubator) : این دستگاه دمای بدن نوزاد را به حد نرمال می رساند.
- کنترل علائم حیاتی نوزاد : به منظور کنترل فشار خون، ضربان قلب، تنفس و دمای بدن، سنسورهایی بر روی بدن نوزاد قرار می گیرد.
- جای گذاری لوله تغذیه : در ابتدا مواد غذایی به روش درون وریدی وارد بدن نوزاد می شود. شیر مادر از طریق لوله تغذیه جای گذاری شده در بینی نوزاد ، به معده او وارد می شود.
- مایعات مورد نیاز نوزاد : نوزاد روزانه به مقدار معینی مایعات نیاز دارد. پرستاران بخش NICU به طور دقیق میزان مایعات ، سدیم و پتاسیم بدن کودک را چک و کنترل می کنند تا از نرمال بودن سطح آن ها مطمئن شوند. درصورت نیاز، مایعات از طریق رگ وارد بدن نوزاد می شوند.
- قرار دادن نوزاد تحت نور بیلی روبین : به منظور درمان زردی (یرقان)، نوزاد برای مدتی تحت پرتوهای نور بیلی روبین قرار می گیرد. این پرتوهای نوری به سیستم بدن نوزاد برای شکستن و تجزیه بیلی روبین اضافه کمک می کند. زردی یا یرقان به دلیل عدم عملکرد صحیح کبد بروز پیدا می کند.
- انتقال خون به نوزاد : ممکن است سطح خون نوزاد زودرس پایین باشد، به همین منظور انتقال خون انجام می شود.
مصرف دارو
امکان دارد برای افزایش سرعت رشد نوزادهایی که حاصل زایمان زودرس هستند و ارتقا عملکرد اندام های مختلف مانند ریه ها، قلب و همچنین گردش خون او، از دارو استفاده شود.
جراحی
گاهی اوقات به منظور برطرف سازی برخی مشکلات و ناهنجاری های ناشی از زایمان زودرس ، نوزاد باید تحت جراحی قرار گیرد. زمانی که نوزاد به شرایط زیر برسد، می تواند از بیمارستان مرخص شود:
- بدون نیاز به دستگاه تنفس کند.
- دمای بدن او حفظ و ثابت شود.
- بتواند از سینه مادر یا شیشه شیر تغدیه کند.
- به طور ثابت افزایش وزن داشته باشد.
- هیچگونه عفونتی در بدن او وجود نداشته باشد.
زایمان پیش از موعد ارثی است ؟
در بانوانی که خود نتیجه زایمان زودرس هستند، در آنان درصد احتمال این نوع وضع حمل بیشتر از دیگر خانم ها می باشد. همانطور که متوجه شدید زایمان پیش از موعد می تواند ارثی باشد. پس دقت داشته باشید سابقه زایمان های زودتر از موعد در خانواده خود را به اطلاع پزشک زنان برسانید. بهترین متخصص زنان تهران در صورت لزوم ، به نسبت شرایط و ویژگی های خاص هر شخص ، با تجویز داروهای خاص در ارتباط با این نوع عارضه ، موجب پیشگیری از وقوع این اتفاق برای مادران باردار می شود.
راهکارهای جلوگیری از زایمان زودرس
خوب است بدانید تمامی موارد ساده ای که ذکر می شود ، همگی از مهمترین عوامل برای پیشگیری از زایمان زودرس هستند. پس لطفا با صبر و دقت تمامی اصول گفته شده را رعایت بفرمایید :
- داشتن تغذیه سالم
- انجام یوگای بارداری
- انجام پیلاتس حین بارداری
- پیاده روی
- پیشگیری از ابتلا به بیماری های سرماخوردگی و انفولانزا
- مصرف مکمل و داروهای تجویز شده توسط بهترین متخصص زنان تهران
- وعده های غذایی با فاصله های منظم
- ترک دخانیات
- تثبیت وزن در زمان بارداری
- نوشیدن مایعات به خصوص آب به اندازه کافی
- استراحت کافی داشتن
- مثانه خود را پر نگه ندارید
