علل ژنتیک ناباروری مردانه : مقصود از ناباروری ، عدم توانایی در باردار شدن به روش طبیعی است. در حقیقت، ناباروری از جمله مشکلات شایعی است که افراد بسیاری در سر تا سر جهان با آن مواجه می باشند؛ به طوری که طبق تحقیقات به عمل آمده می توان گفت حدودا 15 درصد از زوجین با مشکل ناباروری روبرو هستند. تقریبا در نیمی از موارد ناباروی، یک عامل مردانه دخیل است. سبب شناسی علل ناباروری در مردان، چند عاملی بوده و می تواند ناشی از علل ژنتیکی، بیماری های عفونی و یا عوامل محیطی باشد. در مقاله خانم دکتر سوزان پیروان ؛ به بررسی علل ژنتیک ناباروری مردانه پرداخته ایم.
علل ژنتیکی ناباروری در مردان
بیش از 30 درصد از موارد ناباروری در مردان، به دنبال اختلالات ژنتیکی شامل نقائص کروموزومی و جهش ها رخ می دهد.
لازم به ذکر است که اختلالات ژنتیکی در مردان می تواند منجر به اختلال در حرکت اسپرم، کاهش تعداد اسپرم، مورفولوژی غیرطبیعی اسپرم و فقدان آن گردد.
به عنوان مثال؛ اختلال در تعداد کروموزم ها و جا به جایی های کروموزومی، از مواردی به شمار می روند که می توانند به سقط مکرر و ناباروری منتج شوند.
انواع علل ژنتیکی ناباروری در مردان
به طور کلی، علل ژنتیکی مختلفی می توانند به ناباروری در مردان بیانجامند که در ادامه به برخی از مهم ترین آن ها اشاره داشته ایم.
اختلالات کروموزومی
- سندرم کلاین فلتر : از متداول ترین اختلالات کروموزومی در مردان مبتلا به مشکل ناباروری می توان به سندرم کلاین فلتر اشاره نمود. این بیمای علائم ذیل را به دنبال دارد :
- بیضه هایی با سایز کوچک و سفت
- ژنیکوماستی ( بزرگ شدن سینه مردان )
- آزوسپرمی
- علائم مرتبط با کاهش آندروژن
- درجات متغیری از عقب ماندگی ذهنی
- اختلالات ساختاری کروموزوم ها :
این گروه از اختلالات کروموزومی در بین مردان مبتلا به ناباروری نسبت به دیگر آقایان، تقریبا 5 الی 10 برابر است و غالبا به دنبال بر هم خوردن ساختار نرمال و طبیعی تترادهای کروموزومی در زمان تقسیم میوز اتفاق می افتد.
لازم به ذکر است که در بعضی از این افراد، اسپرم تولید می گردد اما بخش اعظم آن با اختلالات کروموزومی درگیر می باشد و چنانچه بارداری اتفاق بیفتد؛ احتمال سقط جنین یا تولد نوزاد با مشکلات مادرزادی وجود دارد.
موزائیسم : افراد مبتلا به این اختلال با کاهش میزان اسپرماتوژنز، دیسنژنزی گنادی و افت اسپرم های طبیعی مواجه هستند.
ریزحذف های بازوی بلند کروموزوم Y
کروموزوم Y ، نوعی کروموزوم ساب متاسنتزیک می باشد که بر روی بازوی بلند آن 3 ناحیه تحت عنوان AZF که مشتمل بر AZFa، AZFb و AZFc است، قرار دارد.
این موارد در اسپرماتوژنز و رشد جنسی تاثیر گذارند و در صورت حذف هر یک از آن ها فرد دچار ناباروری خواهد شد.
توجه داشته باشید که موقعیت و سایز ریزحذف ها با نوع اختلال و وسعت آن ارتباط مستقیم دارد.
سایر علل ژتیک ناباروری مردانه
به طور کلی اختلالات تک ژنی مختلفی وجود دارند که می توانند منتج به ناباروری در مردان شوند و زوجین را به درمان ناباروری ترغیب کند. که در ادامه بر برخی از شایع ترین آن ها اشاره شده است.
- عدم وجود مجاری دفران : در افرادی که فاقد وجود این مجاری هستند، علیرغم وجود اسپرم درون بیضه ها، اسپرم ها قادر به خروج همراه با مایع منی نخواهند بود.
- سندرم کارتاژنر : سندرم کارتاژنر، ناباروری ناشی از عدم تحرک اسپرم و ناهنجاری های ناشی از فقدان پروتئین Dynein را به دنبال دارد.
- دیستروفی عضلانی میوتونیک : این مورد نیز نوعی سندرم است که در پی مواردی؛ اعم از آتروفی بیضه ها، تحلیل عضلات، دیابت، میوتونی و کاتاراکت اتفاق می افتد و طی دهه های 3 تا 4 زندگی مشخص می گردد.
عوامل تاثیر گذار در ناباروری مردانه
ناباروری مردان ممکن است به عوامل مختلفی برگردد، این عوامل شامل اموری میشوند که ممکن است بر سلامتی اسپرم، ساختار ژنتیکی، یا عملکرد آلتهای تولید مثلی تأثیر بگذارند. بعضی از عوامل شایع ناباروری در مردان شامل موارد زیر میشوند:
- اختلالات اسپرم: این ممکن است شامل تعداد کم، حرکت ضعیف و شکل نامناسب اسپرم باشد که موجب مشکلات در رسیدن به تخمک و باروری شود.
- عوامل زیستمحیطی: عواملی مانند مواد شیمیایی موجود در محصولات شیمیایی، تابشات مضر، دخانیات، و مواد مخدر میتوانند بر کیفیت اسپرم و عملکرد تولید مثلی تأثیر بگذارند.
- عوامل دارویی: مصرف برخی داروها مانند آنتیدپرسانتها، آنتیهیستامینها، داروهای کاهنده فشار خون، و داروهای شیمیدرمانی ممکن است بر کیفیت اسپرم و عملکرد تولید مثلی اثر منفی داشته باشند.
- عوامل زیادی از ناباروری ناشی از عوامل جسمی میباشد، این شامل عفونتهای مختلف، تومورهای تحتانی، آسیبهای جسمی و یا استفاده از الکل و مواد مخدر میشود.
- اختلالات هورمونی: تنظیم نامناسب هورمونهای مردانه ممکن است باعث ناباروری شود. اختلالاتی مانند کاهش سطح تستوسترون یا افزایش سطح استروژن ممکن است عملکرد تولید مثلی را تحت تأثیر قرار دهند.
- عوامل جسمی و اندازهگیری: برخی از اختلالات فیزیکی مانند واریکوسل (تورم و تورم زودرس رگهای خونی در صفحه محصولات تولید مثلی) و آندروپوز (بزرگ شدن پروستات) میتواند تولید مثلی را تحت تأثیر قرار دهد.
در نهایت، برای تشخیص دقیق و درمان ناباروری در مردان، مشاوره با یک پزشک متخصص در این زمینه ضروری است.
