به لطف پیشرفت روز افزون علم و فناوری، در عصر حاضر هیچ زوجی از داشتن فرزند محروم نیست. روشهای کمک باروری که در صدر آنها IUI و IVF قرار دارند، از روشهای مختلف، موانع باروری زوجین را کنار میزنند و امکان باروری موفقیت آمیز را فراهم میکنند. اما آی یو آی بهتر است یا آی وی اف؟ کدام یک هزینه مناسبتری دارد؟ نرخ موفقیت کدام روش بیشتر است؟ و هر کدام از این روشها برای چه زوجینی مناسب هستند؟
در این مطلب از دیدگاه خانم دکتر سوزان پیروان به مهمترین سوالات در این مورد پاسخ داده و از جهات مختلف آی یو آی و آی وی اف را مورد بررسی و مقایسه قرار میدهیم. هر دو این روشها از موفقیت بالایی برخوردار هستند و میتوانند برای درمان ناباروری در زنان، مردان یا حتی ناباروری با علت نامعلوم نیز کارآمد باشند.
درمان مشکلات ناباروری
قبل از بررسی دو روش کمک باروری آی وی اف و آی یو آی لازم میدانیم تعریف مختصری از ناباروری و علل مختلف آن داشته باشیم. چرا که بسیاری زوجین بدون اینکه بدانند ناباروری دقیقا چه مشکلی است، پس از چند بار آمیزش جنسی کنترل نشده و بدون باروری، نگران و پریشان به متخصص ناباروری مراجعه میکنند. در واقع هنگامی که یک زوج پس از یک سال رابطه جنسی بدون پیشگیری موفق به باروری و فرزندآوری نشوند، میتوان گفت ایشان مشکل ناباروری دارند و جهت تشخیص قطعی و درمان ناباروری با (آی یو آی یا آی وی اف) باید به پزشک مربوطه مراجعه نمایند.
مشکل ناباروری در ۴۰ درصد ناباروریها به دلیل نواقص دستگاه تولید مثلی خانم، در ۴۰ درصد مواقع با مشکل آقا و در ۲۰ درصد مراجعات به دلیل مشکل هر دو فرد رخ میدهد و متاسفانه به دلیل سبک زندگی ناسالم امروز، آمار آن بین زوجین افزایش یافته است. اختلال در تولید اسپرم سالم و کارآمد، انسداد مسیر حرکت اسپرم، عفونت دستگاه تناسلی، استعمال بیش از حد دخانیات و الکل، عدم نزول بیضهها (بیرون از محوطه شکمی)، داروها، بیماریهای مزمن و اشعههای خطرناک که بر روند تولید اسپرم تاثیر گذاشتهاند، از دلایل ناباروری مردان هستند.
آندومتریوز، یائسگی زودرس، انسداد لولههای فالوپ (لولههای رحمی)، سندروم تخمدان پلی کیستیک، کاهش وزن شدید، مشکلات مادرزادی دستگاه تناسلی، سن بالای بارداری همه میتوانند موجب ناباروری از سوی خانم شوند. اگر پزشک متخصص به دلیل هر کدام از این بیماریها تشخیص ناباروری دهد، میتوانید روش درمانی متناسب با شرایط خود را انتخاب کرده و درمان آی وی اف یا آی یو آی را به کار بگیرید.
بیشتر بدانید: درمان بیماری اندومتریوز
تفاوت آی یو آی و آی وی اف در چیست؟
مهمترین تفاوت آی یو آی و آی وی اف ساز و کار این دو روش است. آی یو آی روشی برای کمک به لقاح طبیعی است، اما ای وی اف با لقاح مصنوعی، نرخ موفقیت باروری پس از درمان را افزایش میدهد. برای لقاح طبیعی با احتمال موفقیت بیشتر از IUI کمک گرفته میشود که در آن وجود، مایع منی مرد و لوله فالوپ سالم زن الزامی است. به منظور این درمان، هنگامی که زن در فاز تخمک گذاری قرار گرفت، اسپرمهایی سالم و کارآمد از مایه منی مرد برداشته شده، شستشو می یابد و به وسیله ابزاری به نام کاتتر به لوله فالوپ (لوله رحمی) زن وارد میشود. در این هنگام الزامی است خانم زمانی بین ۳۰ تا ۶۰ دقیقه را صاف دراز بکشد تا تخمک فرصت بهتری برای لقاح با اسپرم پیدا کند. پس از این درمان، درد خفیف در نواحی شکم قابل انتظار است و پس از دو هفته، نتیجه درمان IUI با تست بارداری مشخص میشود.
IUI برای چه زوجینی مناسب است؟
IUI برای زوجینی مناسب است که به این دلایل از مشکل ناباروری رنج میبرند:
- اسپرم کم در مایع منی
- ناتوانی جنسی یا فلج آلت تناسلی
- اسپرم کم تحرک و ضعیف
- آندومتریوز یا ضخامت بیش از حد دیواره رحم
- ناهنجاریهای تخمک گذاری
- مایع منی دارای آنتی اسپرم و آنتی بادیهای بازدارنده از باروری
- مشکلات دستگاه تولیدمثلی بانوان که موجب آسیب به اسپرم و عدم لقاح میشوند، بدلیل ترشحات گردن رحم.
آی وی اف یا لقاح آزمایشگاهی
برخلاف آی یو آی، آی وی اف روشی کمک باروری با لقاح “خارج رحمی” است. در این پروسه درمانی ۴ تا ۶ هفتهای که از ابتدای سیکل جنسی خانم آغاز میشود، تخمدانها تحریک به تخمک گذاری میشوند. در اثر تحریک، تخمک گذاری سالم و رشد فولیکولها قابل انتظار است که با سونوگرافی و آزمایش خون مورد بررسی قرار میگیرد. از آنجایی که در IVF تخمکهای با تعداد بالاتر و کیفیت بالا الزامی است، داروهایی جهت بلوغ تخمکها تجویز میشوند. در صورت نقص در میزان یا فعالیت اسپرمها، تحریک و تقویت اسپرم نیز اهمیت دارد.
وقتی تخمکها به بلوغ و مرحله مورد نظر پزشک رسیدند، با استفاده از سوزنهایی خاص تعدادی بین ۸ تا ۱۵ تا از آنها از فولیکول (مجموعه سلولهای تخمک و تغذیه کننده) جدا میشود. پس از پانکچر یا تخمک گذاری، با کنار هم قرار دادن اسپرم و تخمک در شرایط مناسب لقاح آزمایشگاهی انجام میشود. در صورتی که اسپرم توانایی بارور کردن تخمک در این شرایط را نیز نداشته باشد، میکرواینجکشن با روش تزریق داخل سلولی به باروری کمک میکند. پس از انجام لقاح، حدود ۵ روز برای ایجاد توده تخم با بیش از ۱۰ سلول لازم است. در این زمان طی جراحی سلول تخم تکثیر شده وارد رحم مادر شده و تا موعد زایمان در این محیط میماند.
IVF برای چه زوجینی کاربرد دارد؟
زوجینی که به دلیل مشکلات تخمدان یا دیواره رحم اعم از عفونت، زخم یا آندومتریوز، و همچنین زودانزالی یا دیرانزالی آقا، اسپرم ضعیف یا کم با مشکل ناباروری مواجه هستند، IVF یک روش کارآمد کمک باروری است. در واقع اینکه کدامیک از این روشهای درمانی برای شما بهتر است، به عوامل متعددی بستگی دارد و هیچکس به خوبی پزشک نمیتواند روش مناسب شما را تشخیص دهد.
مقایسه هزینه آی وی اف و آی یو آی
هزینه یکی از مهمترین مسائل برای انتخاب روش کمک باروری است که بسیاری زوجین را از درمان ناامید و منصرف میسازد. به دلیل روش آسانتر و لقاح داخل رحمی آی یو آی، این روش هزینه کمتری نسبت به آی وی اف دارد. به طوری اگر در حال حاضر (سال ۱۴۰۱) میانگین هزینه IUI یک میلیون و پانصدهزار تومان باشد، هزینه IVF بیش از ۱۸ میلیون تومان است. البته این اختلاف هزینه با توجه به نرخ موفقیت بالاتر IVF کاملا قابل توجیه است. هر چند درصد موفقیت این روشها به عوامل متعددی بستگی دارد، اما در شرایط یکسان حداکثر میزان موفقیت IUI ، ۲۰ درصد، و حداکثر احتمال موفقیت IVF ۴۰ درصد است.