آی یو آی (IUI) و آی وی اف (IVF) دو روش محبوب در درمان ناباروری هستند، اما تفاوتهای مهمی دارند. آی یو آی مثل تقویتکننده لقاح طبیعی است که با تزریق اسپرم به رحم شانس بارداری را افزایش میدهد. در حالی که آی وی اف، تخمک و اسپرم را در محیط آزمایشگاهی ترکیب کرده و جنین را به رحم منتقل میکند.هر کدام از این روشها مزایا و کاربردهای خاص خود را دارند و بسته به شرایط زوجین انتخاب میشوند.اما آی یو آی بهتر است یا آی وی اف؟ کدام یک هزینه مناسبتری دارد؟ نرخ موفقیت کدام روش بیشتر است؟ و هر کدام از این روشها برای چه زوجینی مناسب هستند؟ در این مطلب به بررسی مهمترین تفاوتهای آنها میپردازیم تا زوجین از مزایای هر کدام از این روشها مطلع شده و آگاهانه تر تصمیم گیری کنند.
درمان مشکلات ناباروری
قبل از بررسی دو روش کمک باروری آی وی اف و آی یو آی لازم میدانیم تعریف مختصری از ناباروری و علل مختلف آن داشته باشیم. چرا که بسیاری زوجین بدون اینکه بدانند ناباروری دقیقا چه مشکلی است، پس از چند بار آمیزش جنسی کنترل نشده و بدون باروری، نگران و پریشان به متخصص ناباروری مراجعه میکنند. در واقع هنگامی که یک زوج پس از یک سال رابطه جنسی بدون پیشگیری موفق به باروری و فرزندآوری نشوند، میتوان گفت ایشان مشکل ناباروری دارند و جهت تشخیص قطعی و درمان ناباروری با (آی یو آی یا آی وی اف) باید به پزشک مربوطه مراجعه نمایند.
مشکل ناباروری در ۴۰ درصد ناباروریها به دلیل نواقص دستگاه تولید مثلی خانم، در ۴۰ درصد مواقع با مشکل آقا و در ۲۰ درصد مراجعات به دلیل مشکل هر دو فرد رخ میدهد و متاسفانه به دلیل سبک زندگی ناسالم امروز، آمار آن بین زوجین افزایش یافته است. اختلال در تولید اسپرم سالم و کارآمد، انسداد مسیر حرکت اسپرم، عفونت دستگاه تناسلی، استعمال بیش از حد دخانیات و الکل، عدم نزول بیضهها (بیرون از محوطه شکمی)، داروها، بیماریهای مزمن و اشعههای خطرناک که بر روند تولید اسپرم تاثیر گذاشتهاند، از دلایل ناباروری مردان هستند.
آندومتریوز، یائسگی زودرس، انسداد لولههای فالوپ (لولههای رحمی)، سندروم تخمدان پلی کیستیک، کاهش وزن شدید، مشکلات مادرزادی دستگاه تناسلی، سن بالای بارداری همه میتوانند موجب ناباروری از سوی خانم شوند. اگر پزشک متخصص به دلیل هر کدام از این بیماریها تشخیص ناباروری دهد، میتوانید روش درمانی متناسب با شرایط خود را انتخاب کرده و درمان آی وی اف یا آی یو آی را به کار بگیرید.
منظور از تفاوت آی یو آی با آی وی اف چیست؟
تفاوت بین آی یو آی (IUI) و آی وی اف (IVF) در نحوه کمک به باروری و میزان پیچیدگی روشهاست:
آی یو آی (تزریق داخل رحمی اسپرم): این روش سادهتر است و شامل تزریق مستقیم اسپرم به رحم زن، معمولاً در زمان تخمکگذاری، میباشد تا شانس باروری را افزایش دهد.
آی وی اف (لقاح آزمایشگاهی): پیچیدهتر است و شامل جمعآوری تخمکها و لقاح آنها با اسپرم در آزمایشگاه، سپس انتقال جنین به رحم زن میباشد.
آی وی اف معمولاً برای موارد پیچیدهتر ناباروری استفاده میشود.
تفاوت آی یو آی و آی وی اف در فرآیند
مهمترین تفاوت آی یو آی و آی وی اف ساز و کار این دو روش است. آی یو آی روشی برای کمک به لقاح طبیعی است، اما ای وی اف با لقاح مصنوعی، نرخ موفقیت باروری پس از درمان را افزایش میدهد. که در ادامه فرایند هر کدام از این روش ها را بیشتر توضیح خواهیم داد:
آی یو آی لقاح طبیعی
برای لقاح طبیعی با احتمال موفقیت بیشتر از IUI کمک گرفته میشود که در آن وجود، مایع منی مرد و لوله فالوپ سالم زن الزامی است. به منظور این درمان، هنگامی که زن در فاز تخمک گذاری قرار گرفت، اسپرمهایی سالم و کارآمد از مایه منی مرد برداشته شده، شستشو می یابد و به وسیله ابزاری به نام کاتتر به لوله فالوپ (لوله رحمی) زن وارد میشود. در این هنگام الزامی است خانم زمانی بین ۳۰ تا ۶۰ دقیقه را صاف دراز بکشد تا تخمک فرصت بهتری برای لقاح با اسپرم پیدا کند. پس از این درمان، درد خفیف در نواحی شکم قابل انتظار است و پس از دو هفته، نتیجه درمان ناباروری با IUI با تست بارداری مشخص میشود.
آی وی اف یا لقاح آزمایشگاهی
برخلاف آی یو آی، آی وی اف روشی کمک باروری با لقاح “خارج رحمی” است. در این پروسه درمانی ۴ تا ۶ هفتهای که از ابتدای سیکل جنسی خانم آغاز میشود، تخمدانها تحریک به تخمک گذاری میشوند. در اثر تحریک، تخمک گذاری سالم و رشد فولیکولها قابل انتظار است که با سونوگرافی و آزمایش خون مورد بررسی قرار میگیرد. از آنجایی که در IVF تخمکهای با تعداد بالاتر و کیفیت بالا الزامی است، داروهایی جهت بلوغ تخمکها تجویز میشوند. در صورت نقص در میزان یا فعالیت اسپرمها، تحریک و تقویت اسپرم نیز اهمیت دارد.
وقتی تخمکها به بلوغ و مرحله مورد نظر پزشک رسیدند، با استفاده از سوزنهایی خاص تعدادی بین ۸ تا ۱۵ تا از آنها از فولیکول (مجموعه سلولهای تخمک و تغذیه کننده) جدا میشود. پس از پانکچر یا تخمک گذاری، با کنار هم قرار دادن اسپرم و تخمک در شرایط مناسب لقاح آزمایشگاهی انجام میشود. در صورتی که اسپرم توانایی بارور کردن تخمک در این شرایط را نیز نداشته باشد، میکرواینجکشن با روش تزریق داخل سلولی به باروری کمک میکند. پس از انجام لقاح، حدود ۵ روز برای ایجاد توده تخم با بیش از ۱۰ سلول لازم است. در این زمان طی جراحی سلول تخم تکثیر شده وارد رحم مادر شده و تا موعد زایمان در این محیط میماند.
تفاوتهایی اصلی درمان ناباروری آی یو آی با آی وی اف
تفاوتهای اصلی بین آی یو آی (IUI) و آی وی اف (IVF) عبارتند از:
میزان پیچیدگی: آی یو آی سادهتر است و شامل تزریق اسپرم به داخل رحم زن میشود، در حالی که آی وی اف شامل لقاح تخمک و اسپرم در آزمایشگاه و سپس انتقال جنین به رحم است.
هزینه و زمان: آی وی اف گرانتر و زمانبرتر است، اما شانس بارداری بالاتری دارد.
کاربرد: آی یو آی برای موارد سبک ناباروری، مانند مشکلات جزئی اسپرم یا تخمکگذاری، مناسب است؛ در حالی که آی وی اف برای شرایط پیچیدهتر، مانند لولههای رحمی مسدود یا ناباروری غیرقابل توضیح، به کار میرود.
بیشتر بخوانید: کیفیت و تعداد مناسب تخمک ها در آی وی اف
انواع تفاوت آی یو آی با آی وی اف
تفاوتهای اصلی بین آی یو آی (IUI) و آی وی اف (IVF) شامل موارد زیر است:
روش درمان: آی یو آی شامل تزریق اسپرم به رحم زن است، در حالی که آی وی اف شامل لقاح تخمک و اسپرم در آزمایشگاه و سپس انتقال جنین به رحم میشود.
پیچیدگی: آی وی اف بسیار پیچیدهتر و تهاجمیتر است و نیاز به تحریک تخمدان و برداشت تخمک دارد.
هزینه: آی وی اف بهطور کلی هزینه بیشتری دارد.
میزان موفقیت: شانس موفقیت آی وی اف بهویژه در موارد پیچیده ناباروری بیشتر از آی یو آی است.
کاربرد: آی یو آی برای مشکلات خفیف باروری مانند کیفیت اسپرم یا تخمکگذاری کم مناسب است، در حالی که آی وی اف برای مشکلات پیچیدهتر، مانند انسداد لولههای فالوپ یا ناباروری غیرقابل توضیح، به کار میرود.
زمانبندی و نیاز به تخمکگذاری: در آی یو آی، معمولاً باید تخمکگذاری طبیعی یا تحریک تخمکگذاری وجود داشته باشد، در حالی که در آی وی اف تخمکها برداشت شده و بهطور مصنوعی با اسپرم ترکیب میشوند.
تعداد سیکلهای مورد نیاز: در برخی موارد، آی یو آی به تعداد بیشتری سیکل درمانی برای موفقیت نیاز دارد، در حالی که آی وی اف اغلب در تعداد کمتری سیکل به موفقیت میرسد، بهویژه در صورت استفاده از چندین تخمک یا جنین.
بیشتر بخوانید: دلایل شکست آی وی اف
IUI برای چه زوجینی مناسب است؟
IUI برای زوجینی مناسب است که به این دلایل از مشکل ناباروری رنج میبرند:
- اسپرم کم در مایع منی
- ناتوانی جنسی یا فلج آلت تناسلی
- اسپرم کم تحرک و ضعیف
- آندومتریوز یا ضخامت بیش از حد دیواره رحم
- ناهنجاریهای تخمک گذاری
- مایع منی دارای آنتی اسپرم و آنتی بادیهای بازدارنده از باروری
- مشکلات دستگاه تولیدمثلی بانوان که موجب آسیب به اسپرم و عدم لقاح میشوند، بدلیل ترشحات گردن رحم.
بیشتر بخوانید: تعیین جنسیت با آی یو آی
IVF برای چه زوجینی کاربرد دارد؟
زوجینی که به دلیل مشکلات تخمدان یا دیواره رحم اعم از عفونت، زخم یا آندومتریوز، و همچنین زودانزالی یا دیرانزالی آقا، اسپرم ضعیف یا کم با مشکل ناباروری مواجه هستند، IVF یک روش کارآمد کمک باروری است. در واقع اینکه کدامیک از این روشهای درمانی برای شما بهتر است، به عوامل متعددی بستگی دارد و هیچکس به خوبی پزشک نمیتواند روش مناسب شما را تشخیص دهد.
بیشتر بخوانید: تعیین جنسیت با آی وی اف
مقایسه هزینه آی وی اف و آی یو آی
هزینه یکی از مهمترین مسائل برای انتخاب روش کمک باروری است که بسیاری زوجین را از درمان ناامید و منصرف میسازد. به دلیل روش آسانتر و لقاح داخل رحمی آی یو آی، این روش هزینه کمتری نسبت به آی وی اف دارد. البته این اختلاف هزینه با توجه به نرخ موفقیت بالاتر IVF کاملا قابل توجیه است. هر چند درصد موفقیت این روشها به عوامل متعددی بستگی دارد، اما در شرایط یکسان حداکثر میزان موفقیت IUI بیست درصد، و حداکثر احتمال موفقیت IVF چهل درصد است.
نتیجهگیری
هر یک از این روشها بر اساس شرایط خاص ناباروری مزایا و معایب خود را دارند. آی یو آی، با هزینه کمتر و روش سادهتر، برای مشکلات ناباروری خفیف مناسب است، در حالی که آی وی اف به دلیل پیچیدگی و توانایی مقابله با ناباروریهای پیچیده، شانس موفقیت بالاتری دارد. انتخاب روش مناسب بستگی به وضعیت فرد و مشاوره پزشک دارد تا به بهترین نتیجه ممکن برسد.