ناباروی می‌تواند به دلیل بیماری و ناهنجاری‌هایی در خانم‌ها، آقایان و یا در هر دو ایجاد شود. در 25 درصد موارد، علت اصلی ناباروری مشخص نیست و با وجود اینکه تمام آزمایشات نتایج طبیعی را نشان می‌دهند، زوجین نمی‌توانند به صورت عادی بچه دار شوند و باید از روش‌های آزمایشگاهی مانند لقاح مصنوعی کمک بگیرند. در ادامه‌ی این مقاله به ارائه‌ی توضیحاتی پیرامون مهمترین علل ناباروری در خانم‌ها و آقایان می‌پردازیم.
علل ناباروری در خانم ها
یکی از اصلی ترین موارد ذکر شده در این زمینه شناسایی علل ناباروری برای درمان ناباروری است. برخی از اصلی ترین علل ناباروری در بانوان و آقایان شامل مواردی می شود که در ادامه مقاله به آن ها اشاره می کنیم:
اختلال در تخمک گذاری
مهمترین علل ناباروی در خانم‌ها به دلیل ایجاد مشکل در فرآیند تخمک گذاری است. تخمدان‌ها در هر ماه یک تخمک را آزاد می‌نماید. برخی از مشکلات باعث می‌شوند که تخمک گذاری برای همیشه متوقف شود. اما گاهی موارد اختلال در تخمک گذاری فقط در برخی از ماه‌ها مانع از تخمک گذاری می‌شود.
مهمترین عواملی که منجر به اختلال در فرآیند تخمک گذاری می‌شوند عبارتند از:
- سندرم تخمدان پلی کیستیک
- مشکلات تیروئید مانند کم کاری و یا پرکاری تیروئید
- از کار افتادن زودرس تخمدان: این مشکل زمانی ایجاد می‌شود که تخمدان‌ها پیش از 40 سالگی عملکرد خود را از دست بدهند.
باقی ماندن جای زخم به دلیل جراحی‌های قبلی
جراحی در ناحیه لگن که در گذشته انجام شده است می‌تواند منجر به چسبندگی لوله‌های فالوپ به رحم شود و زخم‌هایی را ایجاد نماید که مانع از لقاح شود.
مشکل در مخاط دهانه رحم
در زمان تخمک گذاری، مخاط دهانه رحم رقیق‌تر می‌شود تا اسپرم بتواند در این مخاط حرکت کند و با تخمک لقاح پیدا نماید. هرگونه مشکلی که در مخاط دهانه رحم وجود داشته باشد می‌تواند فرآیند باردار شدن را با مشکلاتی همراه نماید.
فیبروم‌ها
فیبروم‌ها توده‌هایی غیرسرطانی هستند که در داخل و یا اطراف رحم رشد می‌کنند. فیبروم می‌تواند از لانه گزینی تخمک بارور شده در رحم جلوگیری نماید و یا لوله‌ی فالوپ را مسدود نماید. هر کدام از مشکلات نام برده شده به تنهایی می‌تواند منجر به بروز ناباروری در خانم‌ها شود.
بیماری‌های التهابی لگن
بیماری‌های التهابی لگن شامل عفونت در دستگاه تناسلی خانم‌ها مانند رحم، لوله‌های فالوپ و تخمدان‌ها است. بیماری‌های التهابی لگن در اکثر موارد به دلیل یک عفونت مقاربتی ایجاد می‌شود که منجر به بروز آسیب و زخم در لوله‌های فالوپ شده و مانع از حرکت تخمک به سمت رحم می‌شود.
عوارض جانبی برخی داروها
مصرف تعدادی از داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن و یا آسپرین برای مدت طولانی می‌تواند در فرآیند بارداری اختلال ایجاد نماید.
شیمی درمانی
داروهایی که در شیمی درمانی مصرف می‌شود میتوانند موجب بروز اختلال در فعالیت تخمدان و فرآیند تخمک گذاری به صورت دائمی شود.
اختلالات سیستم غدد درون ریز
عدم تعادل هورمونی که به دلیل اختلال در سیستم غدد درون ریز (هیپوتالاموس و هیپوفیز) ایجاد می‌شود می‌تواند منجر به اختلالاتی در بارداری خانم‌ها شود.
دلایل ناباروری در آقایان
برخی از شایع ترین علل ناباروری در بانوان شامل مواردی می شود که در ادامه مقاله به آن می پردازیم:
پایین بودن کیفیت مایع منی
مایع منی حاوی اسپرم است که در طی ارگاسم از آلت تناسلی خارج می‌شود. پایین بودن کیفیت مایع منی می‌تواند به علت مشکلات زیر ایجاد شده باشد.
- کم بودن اسپرم و یا نبودن اسپرم در مایع منی
- تحرک ناکافی اسپرم
- اسپرم‌هایی با شکل غیرطبیعی
در اغلب موارد علت بروز این مشکلات ناشناخته است اما افزایش دمای کیسه بیضه یکی از عواملی است که می‌تواند در کاهش کیفیت اسپرم تاثیرگذار باشد.
مشکل در بیضه‌ها
اسپرم در بیضه تولید و ذخیره می‌شود. هرگونه آسیب به بیضه‌ها می‌تواند در کیفیت مایع منی و باروری اختلال ایجاد نماید. مشکلات بیضه‌ها بنا به علت‌های زیر ممکن است ایجاد شود:
- عفونت در بیضه‌ها
- سرطان بیضه
- جراحی بیضه
- ناهنجاری‌های مادرزادی در بیضه
اختلال در انزال
تعدادی از مشکلاتی که می‌تواند منجر به اختلال در انزال شود عبارت است از:
- هیپوگنادیسم: پایین بودن سطح هورمون تستوسترون که در ساخت اسپرم نقش دارد.
- وجود تومور
- مصرف مواد مخدر مانند ماری جوانا و کوکائین
- مصرف برخی داروهای ضدالتهابی، استروئیدهای آنابولیک، داروهای شیمی درمانی و یا برخی داروهای گیاهی
انسداد در دستگاه تناسلی
انسدادهای مجاری انزال معمولاُ به دلیل آسیب و یا عفونت ایجاد می‌شود. این انسدادها باعث اختلال در خروج مایع منی می‌شود.
اختلالات هورمونی
اختلالات هورمونی موجب مشکل در تولید هورمون‌های هیپوفیز، هیپوتالاموس و بیضه‌ها می‌شود. تستوسترون هورمونی است که تولید اسپرم را تنظیم می‌نماید. برخی از مشکلات مانند سرطان هیپوفیز و یا سرطان بیضه می‌تواند در تولید این هورمون اختلال ایجاد نماید و موجب ناباروری شود.
واریکوسل
واریکوسل مشکلی است که معمولاُ از سنین نوجوانی آغاز می‌شود. رگ‌های داخل کیسه بیضه در افراد مبتلا به واریکوسل بزرگ و متورم می‌شود و این موضوع می‌تواند در خون رسانی به بیضه‌ها اختلال ایجاد نماید. این مشکل می‌تواند باعث اختلال در رشد بیضه‌ها، کاهش تولید اسپرم و مشکلات دیگری شود که بر باروری تاثیر منفی دارند.
سبک زندگی ناسالم
عادت‌های مخربی مانند سیگار کشیدن، مصرف بیش از حد الکل و یا چاقی میتوانند در باروری آقایان تاثیر منفی داشته باشند.
همچنین برخی آلاینده‌های محیطی مانند سموم میتوانند بر کیفیت و کمیت اسپرم‌ها تاثیر منفی بگذارند. در این زمینه لازم است به بهترین متخصص درمان ناباروری مراجعه کنید.
نتیجه گیری
همان طور که در این مقاله اشاره شده ناباروری می‌تواند بنا به دلایل مختلفی هم در آقایان و هم در خانم‌ها ایجاد شود. در صورتی که مدت 1 سال برای بارداری شدن تلاش کرده‌اید اما به نتیجه‌ای نرسیده‌اید لازم است در اولین فرصت به یک مرکز ناباروری مراجعه نمائید تا مورد بررسی و درمان قرار بگیرید.
