تحریک تخمک گذاری

تحریک تخمک گذاری یک راه درمان ناباروی به کمک دارو است که جهت افزایش شانس باروری انجام می شود. به داروهایی که برای درمان ناباروری با افزایش سطح تخمک ها استفاده می شوند، داروهای محرک تخمک گذاری می گویند. دکتر سوزان پیروان ، بهترین پزشک فوق تخصص ناباروری در تهران ،  توسط این داروها می تواند کیفیت و تعداد تخمک های بیمار را افزایش داده و به نوعی درمان ناباروری انجام دهد. در ادامه شرحی از فرآیند تخمک گذاری و زمان وقوع آن ارائه می دهیم.

تخمک گذاری چیست

وقتی یک دختر متولد می شود، به همراه خود میلیون ها تخمک نابالغ دارد که پس از رسیدن به سن بلوغ و شروع دوره قاعدگی، این تخمک ها به صورت ماهانه در بدن او آزاد می شود. بدین ترتیب که تغییرات هورمونی در هر دوره قاعدگی، سبب آزاد شدن یک تخمک بالغ از تخمدان می گردد، این فرایند را تخمک گذاری می گویند.

فرآیند مذکور در بانوانی که سالم هستند و دچار بیماری و ناهنجاری خاصی نیستند در هر سیکل قاعدگی یکبار اتفاق می افتد که این زمان معمولا چند هفته پس از آغاز پریودی در آن ها می باشد. اما فرآیند تحریک تخمک گذاری سبب باردار شدن خانم انجام می شود . این پروسه روش های درمانی متفاوتی دارد که در ادامه آن ها را بیان می کنیم.

مزایا :

عمدتا روش تحریک تخمک گذاری از ابتدایی ترین انتخاب های پزشک برای خانم ها می باشد که به مطب مراجعه کرده اند.این پروسه در مقایسه با دیگر فرآیند های درمان ناباروری از هزینه کمتری برخوردار است و همچنین غیر تهاجمی است. در برخی موارد دیده شده است که این روش برای زنانی که حتی به طور کامل روند تخمک گذاری ندارند نیز مورد استفاده قرار گرفته و بدن به این متد جواب داده است. شایان ذکر است که از این متد نمی توان جهت چند قلو زایی استفاده کرد و تنها یکی از راه های درمان نازایی به شمار می رود.

محاسبه زمان تخمک گذاری جهت تحریک تخمک گذاری

برای محاسبه زمان تخمک گذاری خود ، باید مدت زمان سیکل قاعدگی خود را بدانید. برای آن که چرخه دوره قاعدگی خود را بدست آورید باید اولین روز از شروع یک پریودی تا اولین روز شروع پریودی بعدی را درنظر بگیرید. یعنی اگر یک ماه در روز پنجم ماه زمان شروع پریودی برای شما بود و در ماه بعدی این اتفاق در روز سوم افتاد، این بدان معناست که چرخه قاعدگی شما 28 روزه می باشد.

البته برای بدست آوردن زمان دقیق تر باید این تاریخ ها طی چندین ماه یادداشت شود تا زمان درست تری بدست آورید.

چنانچه سیکل قاعدگی شما 28 روزه باشد، فرآیند تخمک گذاری عمدتاً 14 روز قبل از شروع قاعدگی بعدی اتفاق می افتد (البته این زمان نیز در اثر تغییرات هورمونی و عوامل بیرونی مثل استرس یا شرایط محیطی می تواند متغییر باشد ).

این را درنظر داشته باشید که یک اسپرم تا 5 روز امکان زنده ماندن در واژن زن را دارد در نتیجه چنانچه هنوز تخمک گذاری رخ نداده باشد اما 5 روز قبل از آن رابطه بدون محافظت اتفاق افتاده باشد،لذا احتمال باروری وجود دارد.

عدم تخمک گذاری

درصورتی که تخمدان طی دوره قاعدگی نتواند تخمک آزاد کند ، با عدم تخمک گذاری مواجه هستیم. در چنین شرایطی باید مشکل توسط پزشک متخصص تشخیص داده شود و پروسه تحریک تخمک گذاری آغاز گردند.

تشخیص بعضی از دلایل عدم تخمک گذاری آسان و تشخیص برخی دیگر بسیار دشوار است بنابراین بهتر است برای تشخیص و درمان نزد بهترین متخصص ناباروری بروید.

بانوان بیماری که به اختلال تخمک گذاری دچار هستند و تعداد و کیفیت تخمک های آنان برای باروری مطلوب نیست از طریق روش های کمک باروری یا همان ART تحت درمان قرار می گیرند. این اختلال حدود 15 تا 25 درصد از علت های ناباروری در زنان را شامل می شود.

چنانچه علت ناباروری فرد تنها به دلیل اختلال تخمک گذاری در او باشد، درصد موفقیت درمان نازایی به کمک تحریک و افزایش سطح تخمک گذاری ، مطلوب و امکان پذیر است.

اقدامات قبل از روش درمان تحریک تخمک گذاری

برای درمان ناباروری با کمک این روش ابتدا لازم است تا اقدامات ذیل صورت بگیرد:

• انجام آزمایش های هورمونی
• انجام آزمایش های روتین بارداری
• تهیه سونوگرافی از رحم : این کار در روز دوم و سوم قاعدگی و به منظور حصول اطمینان از باز بودن لوله های رحمی صورت می گیرد.
• بررسی وضعیت رحم و تخمدان : این کار به وسیله سونوگرافی و در روز دوم و سوم قاعدگی انجام می شود.

بعد از اینکه اقدامات فوق انجام شد، پزشک متخصص زنان و زایمان با توجه به وضعیت شما و نتایج به دست آمده از اقدامات فوق داروهایی که برای تحریک تخمک گذاری لازم است را برای تان تجویز می نماید.

تحریک تخمک گذاری برای کدامیک از بانوان مناسب است ؟

همان گونه که در جریان هستید ، این روند در جهت بهبود و درمان ناباروری مورد استفاده قرار می گیرد. عمدتا درمان نازایی برای بانوانی مورد استفاده می گیرد که در باروری آنان اختلالی رخ داده است به عنوان مثال برخی از زنان قصد و هدف باردار شدن را دارند اما پروسه تخمک گذاری آن ها به درستی انجام نمی شود ، یا آن دسته از خانم هایی که در راستای مادر شدن از روش IVF بهره می برند دکتر ابتدا تخمک ها را تحریک کرده و سپس روش فوق را انجام می دهد.

داروهای محرک و تحریک تخمک گذاری

داروهای بسیاری در زمینه افزایش تخمگ گذاری وجود دارند ؛ اما از معروف ترین این قرص ها می توان کلومیفن سیترات را نام برد.

هنگامی که سطح استروژن و گنادوتراپین ها در وضعیت طبیعی قرار دارد اما در تخمک گذاری مشکل دیده می شود ( همانند کسانی که به PCO مبتلا هستند ) ، در این صورت داروی کلومیفن سیترات انتخاب مناسبی برای بیمار می باشد.

زمان شروع داروی کلومیفن سیترات روز سوم تا هفتم یا پنجم تا نهم دوره قاعدگی است که با دوز 50 میلی گرم به صورت مصرف روزانه یک عدد تجویز می گردد و سبب تحریک تخمک گذاری می شود.

چنانچه درمان از روز سوم دوره قاعدگی آغاز شود، روز دهم سیکل، زمان بررسی فولیکول ها از طریق سونوگرافی می باشد و اگر آغاز درمان از روز پنجم دوره قاعدگی باشد این بررسی باید در روز دوازدهم انجام گیرد.

در این بررسی زمانی که فولیکول ها به سایز مورد قبول یعنی 18 تا 20 میلی متر رسیده باشند، پزشک فوق تخصص ناباروری می تواند زمان تخمک گذاری را به کمک آمپول HCG مشخص کند.

زمان ایده آل برای برقراری ارتباط جهت بارور کردن تخمک، حدود یک الی دو روز اطراف زمان تخمک گذاری می باشد. درمان ناباروری به روش تحریک پذیری تخمک و به کمک داروی کلومیفن سیترات عمدتا بین 3 تا 5 مرتبه تکرار می شود که میزان موفقیت و ایجاد باروری پس از سه دوره تکرار 85 درصد و پس از پنج دوره حدود 99 درصد می باشد.

دیگر دارویی هایی که به عنوان داروی محرک تخمک گذاری مورد استفاده قرار می گیرد عبارت است از: HMG ، GnRHa ( آگونیست های هورمون رها کننده گنادوتروپین ها ) ، FSH صناعی ( ریکامبینت ) و گنال اف.

تحریک تخمک گذاری با روش HMG

استفاده از این دارو که به طور طبیعی در ادرار خانم های یائسه موجود می باشد، از دیگر روش های درمان دارویی این فرآیند است. استفاده یا عدم استفاده از این دارو نیازمند بررسی دقیق پزشک و کنترل او می باشد.

به دلیل اینکه تحریک بیش از حد تخمدان و تخمک ها از عوارض احتمالی این دارو می باشد لذا در فاصله زمانی 2 الی 4 روز باید وضعیت تخمدان ها بررسی شود.

موارد استفاده از داروی HMG چیست؟

این دارو در شرایط مختلفی مورد استفاده قرار می گیرد که در ذیل به تعدادی از آن ها اشاره شده است:

• در دوره های درمانی iui به عنوان داروی مکمل، همراه با داروی کلومفین سیترات استفاده می گردد.
• در سیکل درمان با iui به تنهایی مورد مصرف قرار می گیرد.
• همراه با دیگر داروهای محرک تخمدان در دوره های درمانی لقاح خارج رحمی استفاده می شود.

تحریک تخمک گذاری با داروی گنادوتروپین یا GNRH

این دارو از جمله داروهای مفید است که تخمدان ها را برای رسیدن به اندازه مناسب برای تخمک گذاری ، تحریک می نماید. با مصرف این دارو احتمال لانه گزینی، باروری و رسیدن به مرحله بارداری افزایش می یابد.

به طور کلی می توانیم بگوییم که از این دارو در کنار سایر درمان ها همچون IVF و به منظور درمان نازایی بهره گرفته می شود.

تحریک تخمک گذاری با داروی FSH

این دارو از دیگر داروهایی است که مصرف آن برای بانوان و به منظور تحربک تخمک گذاری تجویز می شود. این دارو نسبت به داروهایی که در فوق به آن ها اشاره کردیم تاثیرگذاری و قدرت بیشتری داشته و به صورت عضلانی مورد استفاده قرار می گیرد.برای اطلاعات بیشتر میتوانید با شماره تماس های داخل سایت خانم دکتر سوزان پیروان  ، بهترین متخصص ناباروری در تهران تماس حاصل بفرمایید.

تحریک تخمک گذاری با کلومیفن سیترات

یکی از داروهای موثر در تخمک گذاری ، کلومیفن سیترات است. دوز این دارو 50 میلی گرم در روز می باشد که از روز پنجم تا نهم سیکل قاعدگی ، مصرف آن شروع می شود.

پس از گذشت یک هفته از مصرف دارو ، جهت بررسی شرایط ، مستلزم سونوگرافی هستید.

اگر در سونوگرافی ، مقدار فولیکول ها به 18 الی 20 گرم برسد ، آمپول HCG تزریق می شود و پس از آن به مدت گذشت 1 الی 2 روز ، باید رابطه جنسی برقرار شود.

درصد موفقیت افزایش سطح تخمک گذاری با کلومیفن سیترات

جهت دریافت نتیجه این پروسه درمانی باید بینی سه تا پنج بار تکرار شود. اگر مشکل خانم ، اختلال در تخمک گذاری باشد ، وی به احتمال زیاد می تواند پس از انجام این فرآیند درمانی ، نتیجه مثبتی دریافت کند :

پس از 3 بار انجام دادن ، 85% احتمال بارداری وجود دارد

• نکته !

جهت دریافت نتیجه بهتر ، می توان با صلاحدید بهترین پزشک متخصص ناباروری در تهران در کنار این روش درمانی از روش های درمانی دیگر نظیر IUI نیز استفاده کرد.

لتروزول موثر در تحریک تخمک گذاری

قرص لتروزول ، تاثیر بسزایی در افزایش تخمک گذاری و در نتیجه درمان ناباروری دارد. این روش با توجه به میزان تاثیر پذیری مشابه کلومیفن دارد . در ادامه جهت اطلاعات بیشتر این دو قرص را با یکدیگر مقایسه می کنیم.

این دارو آثار آگونیستی استروژن بر اندومتر را القا کرده و بدین ترتیب سبب تحریک استروژن و افزایش تخمک گذاری می شود.

مقایسه کلومیفن و لتروزول

تعداد فولیکول هایی که در لتروزول تولید می شود ، در مقایسه با تعداد فولیکول های بالغ تولید شده در کلومیفن کمتر است. بدین ترتیب احتمال بارداری چند قلو در استفاده از لتروزول کمتر از کلومیفن می باشد. لازم به ذکر است که لتروزول ، نسبت به کلومیفن ضخامت بیشتری در اندومتر ایجاد می کند. اما انتخاب روش درمانی به شرایط خانم و صلاحدید پزشک بستگی دارد. از این رو گاهی لتروزول روش درمانی مفید و تاثیر گذار است و گاهی نیز کلومیفن سبب افزایش سطح تخمک گذاری می شود. در ادامه عوارض داروی لتروزول را بیان می کنیم.

عوارض لتروزول

• سردرد
• بی خوابی
• درد در قفسه سینه
• احساس گرگرفتگی
• درد در ناحیه شکم
• کمر درد
• درد های استخوانی
• احساس خستگی
• سرگیجه

گنادوتروپین موثر در تحریک تخمک گذاری

در مواردی که پاسخ به داروهای خوراکی تحریک تخمک گذاری مناسب نیست از آی وی اف و میکرواینجکشن استفاده میشود ، یا آن که خانم بعد از درمان کلومیفن باردار نشده است ، گنادوتروپین های تزریقی توصیه می شود. گنادوتروپین ها تاثیر بسیار بیشتری نسبت به کلومیفن ها و مهارکننده آروماتاز دارند.

عوارض جانبی تحریک تخمک گذاری :

استفاده از داروهای هورمونی اثراتی را نیز بر روی بدن برجای می گذارند ، عمدتا تمامی این موارد طی گذشت چند روز به طور کامل بهبود می یابند. این عوارض باقی مانده عبارتند از :

• درد در ناحیه سر
• حالت تهوع
• نفخ شکم
• اختلال در تنفس
• بیشتر شدن میزان وزن
• بروز حساسیت در قسمت لگن

سخن آخر

همانطور که خواندید در این مطلب بهترین راه های تحریک تخمک گذاری را شرح داده و در رابطه با محاسبه زمان این پروسه ، اطلاعات مفیدی بیان کردیم. در آخر پیشنهاد می دهیم جهت دریافت نتیجه و درمان خود ، صبور باشید و مراحل مورد نیاز را درست مطابق دستور متخصص ناباروری در تهران انجام دهید. حفظ آرامش در روند انجام پروسه درمانی بسیار تاثیر گذار و مثمر ثمر است.